تدوین برنامه ی مدیریت رفتار برای مادران کودکان ناشنوا و بررسی اثربخشی آن بر کاهش تنیدگی مادران

مقدمه: در پژوهش حاضر، هدف پژوهشگر تدوين برنامۀ مديريت رفتاری برای مادران کودکان ناشنوای دارای مشکلات رفتاری و بررسی اثربخشی آن بر کاهش تنيدگی مادران بود. روش: طرح پژوهش حاضر شبه آزمايشی از نوع پيش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه آزمايش و گواه بود. جامعۀ آماری شامل کليه مادران کودکان ناشنوای کاشت حلزون شده دارای مشکلات رفتاری بود که تحت پوشش خدمات درمانگاه های توان بخشی و کاشت حلزون شهر تهران بودند. نمونۀ آماری، شامل20 نفر از مادران کودکان ناشنوای دارای مشکلات رفتاری بودکه به شيوۀ نمونه‌گيری در دسترس انتخاب شدند و با گمارش تصادفی در دو گروه آزمايشی و گواه جای گرفتند. جهت جمع‌آوری اطلاعات در زمينۀ مشکلات رفتاری کودکان، از فرم والدين سياهۀ مشکلات رفتاری پيش‌دبستانی آخن باخ و رسکورلا و همچنين مصاحبۀ نيمه ساختار يافته و در زمينۀ تنيدگی مادران، از فرم بلند شاخص تنيدگی والدينی ابيدين استفاده گرديد. تدوين برنامۀ مديريت رفتار، بر اساس نظريۀ رفتارگرايی و با استفاده از اطلاعات به دست آمده از مصاحبه با مادران انجام گرفت. مادران گروه آزمايشی در جلسات آموزشی مديريت رفتار که در ده جلسۀ دو ساعته تنظيم گرديد، شرکت نمودند و مادران گروه گواه صرفاً برنامه‌های توان‌بخشی شنيداری را دريافت کردند؛ پس از مدت دو ماه، آزمون پيگيری به عمل آمد تا پايداری اثر مداخله مورد بررسی قرار گيرد. يافته‌ها: نتايج حاصل از تحليل واريانس اندازه‌گيری مکرر نشان داد که بين گروه آزمايشی و گواه در زمينۀ تنيدگی مادران، در پيش‌آزمون، پس‌آزمون و پيگيری تفاوت معنادار وجود دارد. بدين معنا که در گروه آزمايشی، تنيدگی در مادران کاهش معناداری داشته و اين کاهش در طول زمان نيز حفظ شده است. نتيجه گيری: با آموزش بستۀ مديريت رفتاری حاضر می توان به مادرانی که دارای کودکان ناشنوا با مشکلات رفتاری هستند، در کاهش ميزان تنيدگی والدينی کمک نمود و همچنين شاهد پايداری اين تأثير در طول زمان بود.